Hakanlktan Bakanla isimli kitabnda son yzyldaki tkezlemelerin ve olumsuz sonularn Trk milletini gl sisteme ynlendirdii vurgusunu yapan Nuh Albayrak, gl lider ynetimindeki Trk devletlerinin daha parlak ve daha uzun bir mre sahip olduunu sylyor.
Murat Gzel
Demokrasi, faizm vb. ynetim biimleri ile bakanlk, parlamentarizm gibi sistemlerin birlikte dnlmesi byk hatalar tetikleyebilir, ou kez de tetiklemitir. Szgelimi demokrasi ile parlamentarizmi, bakanlk ile diktatrl elemek bu tr hatalardandr.
lk devlet rneklerinde ordu ile devletin gcnn ayn anlamda kullanldn grrz. Bu devletlerin gl olmay kendini oluturan halk dahil herkese bask kurmak olarak anladn iddia ettiini “Hakanlktan Bakanla” adyla yaynlanm kitabnda belirten Nuh Albayrak, emperyalist devletlerin oluturduklar ve uzun yllar srdrdkleri smr dzenini korumann imkanszlamas zerine, bu dzenin milliyetilik rzgarlar sonras kurulan yeni devletlerde emperyalizmin oluturduu vesayet yntemiyle srdrldn ifade ediyor. zgrlne kavutuunu zanneden milletlerin gerek anlamda bamsz olamadklarn vurgulayan Albayrak smrgeci devletlerin mali, siyasi, din, lisan ve fikr igallerini bu yolla devam ettirdiklerinin altn iziyor.
Smrgeci devletler glendike Osmanl Devleti’nin zayflamasnn tesadf saylmamas gerektiini belirten Albayrak, savalarak yklamayan Osmanl devlet ynteminin yozlatrlarak zaaf oluturulduunu ve oluan bu zaaflarn kullanldn, yklan Osmanl devletinin enkazndan karlan devletiklerle kresel smr dzeninin korunduunu sylyor. Trkiye Cumhuriyeti’nin sk sk tkezlemesinin sebebinin sz konusu ynetim zaaflar zerinden yrtlen bu vesayet igali olduunu vurgulayan Albayrak, kitabnda ncelikle geleneksel Trk ynetim sistemlerini inceliyor, sonra da Osmanl Devleti’nin son dneminde balayp Cumhuriyet Trkiye’sinde devam eden, Bat iltisakl ynetim sisteminin etkilerini, kronolojik ak ierisinde zmlyor. Osmanl Devleti’nin son dnemindeki maceral I. ve II. Merutiyetlerin yarar ve zararlarn irdeleyen Albayrak Merutiyetin bir st versiyonu sayd “Parlamenter Sistem”in yz yllk karnesini de karyor. Trkiye’nin yeni ynetim ekli olan Bakanlk Sistemi’nin sonularn da deerlendiren Albayrak bylelikle emperyalist Bat’nn yaklak iki yzyl sren sistematik igalinin serencamn ynetim ekli zerinden zmlyor.
Bakanlk demokratik mi?
Trklere has ynetim tarznn “gl sistem gl lider” olduunu belirten
Nuh Albayrak Osmanl devletinin Trklerin zetini tekil ettiini ifade ederek “Dier Trk ve slam devletlerinde olduu gibi Osmanl’da da divan zerine dizayn edilmi bir ynetim sistemi vard. Merkez tekilatn Dvn- Hmyun, Bb- Asaf ve Bb- Defter isimli divanlar ve bunlarn kalemleri tekil ediyordu” tespitini yapyor. Nuh Albayrak’n bugnk Cumhurbakanl Kabinesi’ne benzettii ve Osmanl ynetim kademesinde en yksek istiare kurulu olan “Dvn- Hmyun”un, ynetim tecrbesi olan vezirlerden ve her biri ayr sorumluluk tayan zabtlardan olutuu ve Padiah’n bakanlnda topland bilgisini de hatrlatyor.
Kitabnda son yzyldaki tkezlemelerin ve olumsuz sonularn Trk milletini gl sisteme ynlendirdii vurgusunu yapan Albayrak, gl lider ynetimindeki Trk devletlerinin daha parlak ve daha uzun bir mre sahip olduklarn sylyor. Ayrca “Bakanlk Sisteminin demokratik olmad iddias da asla gereki deildir. Tam aksine bu sistemi uygulayan devletler, milletin demokratik haklarn korumada daha gl ve kararl davranabilmektedir” tespitinde bulunuyor.
Hakanlktan Bakanla
Nuh Albayrak
Profil, 2025
Yapskmc felsefenin ketalar
Gelitirdii yapskmclk ile metin okuma yntemlerine farkl bir bak getiren Fransz filozof Jacques Derrida’nn dncesinin nemli ke talarndan olan Ses ve Fenomen, fenomenolojinin kurucu ismi Edmund Husserl’in gsterge kavramn ele alyor. Gstergenin her zaman bir erteleme ile malul olduunu savlayan Derrida kitabnda elimizde sadece “gsterenler zinciri” olduunu ileri sryor. Husserl’in ulamay umduu idealliliin mmkn olmadn savlayan Derrida, klasik fenomenolojide geerli “bilincin kendine mevcut olma” halinin imkanszlnn altn iziyor.
Ses ve Fenomen
Jacques Derrida
ev. G. Salman- Z. E. zer
Fol, 2023
Kurucu bir isim: Hilmi Ziya lken
Hilmi Ziya lken, felsefe, sosyoloji, psikoloji, edebiyat gibi farkl birok alanda verdii eserlerle yirminci yzyl Trk dncesinde nemli bir birikim oluturmutur. Birok bakmdan kurucu metinler olma zellii tayan lken’in eserleri ayn zamanda dnemlerinin sosyal, siyasal, kltrel sorunlarn da yanstr. Tarih, kltr ve toplumsal sorunlarmz anlama ve ama dorultusunda onun eserlerinde bir senteze de ulamaya abaladn grrz. Onun almalarn farkl ynlerden irdeleyen yazlardan oluan kitap, Cumhuriyet dneminin ilk dnrlerinden saylan lken’i anlamak bakmndan nemli.
Bir Dnce nar: Hilmi Ziya lken
ed. M. Gnay-Sadk Erol Er
izgi, 2024